Veri Kaybı (Data Loss), herhangi bir işlem veya müdahale sonucunda verilerin erişilemez duruma gelmesidir. Verilerin silinmesi, yanlış şekilde düzenlenmesi, kullanıcı veya yazılımlar tarafından gerçekleştirilen geçersiz işlemler veri kaybı yaşanmasına neden olur. Veri kayıpları, kişisel kullanıcılar ve her tip şirket ve kurumu dahil olmak üzere dikkat çekecek kadar büyük kayıplar demektir. Özellikle dijital bir dünyada yaşadığımız günümüz koşullarında verilerimizin de artık tamamen sanal sunucular üzerinde yer aldığını düşünecek olursak veri kaybı, bir işletme veya kişinin tüm çalışmalarının yarıda kalmasına neden olabilir.
Veri Kaybı Nedenleri:
-Verilerimizin bozulması; üzerinde yapılan bilinçsiz işlemler sonucu veri zarar görebilir.
-Verilerimizin kasıtlı olarak veya yanlışlıkla bir sistem kullanıcısı veya korsan bir kullanıcı tarafından silinmesi
-Ağ saldırısı sonucu verilerin ele geçirilmesi; bu saldırılar sonucunda ele geçirilen veriler eğer şifrelenmemiş veri ise saldırganlar tarafından kötü amaçla kullanılabilir.
-Veri sömüren bir virüsün sisteme dahil olması; bu türden virüsler bilinçsiz kullanıcıları her an her yerde avlayabilir.
-Donanımsal sorunların yaşanması; hard diskler herhangi bir şekilde işlevsiz hale gelirse içindeki veriler hasar görebilir.
-Hard diskte yazılımsal olarak bad sector veri kurtarma hatası.
-İşletim sisteminin bozulması.
Gündelik bir kullanıcı, bu sorunların herhangi biriyle her an karşılaşabilir. Bu nedenle kullanıcıların bilinçli olması ve bu tarz sorunlara karşı önlem alması gerekmektedir.
Veri Kaybını Önleme Yolları:
-Güvenlik duvarı ve sağlam bir antivirüs programı.
-Gereksiz, bilgisayarda yer kaplayan uygulamaları silme. Bu sayede bilgisayarınızda size lazım olan verilere daha rahat ulaşabilir, bu verileri güvenlik altına alabilir veya herhangi bir sorunda bu verilere rahatça ulaşıp sorunu çözebilirsiniz.
-Disk birleştirici kullanma.
-Uygulamaları yedekleme; yeniden kurma işlemleri veya yeni bir güncelleme gerçekleştirilecekse önemli uygulamalar mutlaka yedeklenmelidir.
-Verileri sistematik olarak arşivleme.
-Herhangi bir fiziksel veya sanal Geri yükleme noktası oluşturma. Geri yükleme yapılmadan önce bu işlemin işe yarayıp yaramadığının farklı bir bilgisayarda denenmesi yararlı olacaktır.
-Bilgisayarlar, bilinçsiz bir şekilde, herhangi bir yerde, fiziksel hasar görme riski olacak bir biçimde kullanılmamalıdır.
-Bilgisayarlar mutlaka uygun sıcaklıkta kullanılmalıdır. Çok fazla ısınan bir bilgisayarın soğutma sistemi mutlaka sağlam olmalıdır. Dizüstü bilgisayar ise ek bir soğutucu alınmalıdır.
Yukarıda belirtilen önlemleri almak her zaman için yeterli olmaz. Bu nedenle yaşanabilecek her türlü veri kaybı, virüs, arıza gibi sorunlar için çözüm bulunması gerekir. Kaybedilen bir veriyi kurtarmak için denenebilecek birçok yol mevcuttur. Verilerin nasıl kaybedildiği, silindikten veya değiştirildikten sonra verilerin üzerine tekrar yazılması gibi birçok etken de verilerin kurtarılma şansını doğrudan etkilemektedir.
Verileri Kurtarma Yolları:
-Geri Dönüşüm Kutusunu kontrol edin. Silinen bir veri, ilk etapta Geri Dönüşüm Kutusunda saklanır. Bu kutu, eğer bir veri yanlışlıkla silinmiş ise veya verinin silinmesi fikrinden kullanıcı vazgeçmiş ise; o veriyi sıkıntısız bir biçimde kurtarmaya yarayan standart uygulamadır. Bu tarz bir durum yaşandığı takdirde Geri Dönüşüm Kutusunu kontrol ederek, daha zahmetli bir kurtarma işinden kurtulabilirsiniz.
-Yedeklerinizi kullanın. Düzenli olarak kullandığınız bir yedekleme yazılımınız varsa eğer, bu yedekleme yazılımının yardımıyla bilgisayarınızı veri kaybı yaşanmadan önceki bir tarihe geri döndürebilir, önemli verilerinizi kurtarabilirsiniz. Ola ki bugüne kadar herhangi bir yedekleme yazılımı ile verilerinizi yedeklemediyseniz endişelenmeyin çünkü bu yazıyı okuduktan sonra artık yedekleme yazılımı kullanmayı alışkanlık haline getirip, gelecekte yaşanabilecek veri kayıplarınızın önüne geçebilirsiniz.
-Kurtarma yazılımları deneyin. Bu tarz yazılımlar, bilgisayarın geçmişine erişim sağlayarak kaybolan verinizi tekrar kullanmanıza yardımcı olur. Bilgisayarda uyguladığınız her işlem ve yüklediğiniz her program, bilgisayara kaydedilir. Örneğin 10.06.2018 tarihinde çok fazla işlem yaptınız, bu tarihe bilgisayarınızı döndürdüğünüz an, o gün hangi işlemi nasıl yaptıysanız aynı şekilde görebilirsiniz. Kurtarma yazılımları, o gün veya başka bir gün o veriyi nasıl kullandıysanız çıkartır ve size o biçimiyle sunar.
-Profesyonel destek alın. Bazen bu tarz sorunlar o kadar büyük kapsamlıdır ki, yazılım ve donanımın dışına çıkabilir. Eğer sizin için oldukça önemli verilerinizi bireysel çabalarınızla kurtaramıyorsanız, bu alanda profesyonel kişilerden ve veri kurtarma merkezlerinden yardım alabilirsiniz. Veri kurtarma merkezleri, hard diskiniz üzerinden verilerin kurtarılması için çeşitli işlemler gerçekleştirerek özel yazılım ve donanımları ile veri kurtarma merkezlerinde kayıp verileri kolayca kurtarılabilir. Bu yol size belki biraz pahalı görünecektir fakat verilerinizi büyük oranda kurtarmanın rahatlığına eriştiğinizde bu ücreti düşünmeyeceksinizdir.
Veri Kaybı İstatistikleri:
-Her yıl PC kullanıcılarının %46’sı verilerini büyük oranda kaybediyor.
-Her 5 yıl içinde harddisklerin %50’si ölüyor.
-Her yıl gündelik kullanıcıların %15’i veri hırsızlığı veya bilgisayar hırsızlığı kurbanı oluyor.
Bu oranlar gün geçtikçe artmaya devam edecek. Bilişim Çağının başından bu yana insanların bilgisayar kullanımı büyük oranda artış gösterdi. İnsanlar sanal dünyaya açıldıkça, birçok sektör de sanal dünyaya açılmaya başladı ve bu, suçların da sanal dünyaya açılmasına sebep oldu. Her dönemde insanlar sorunlarla karşılaştıklarında bu sorunlara nasıl çözümler buluyor, önlemler alıyorsa ve bu sayede sorunların önüne geçebiliyorsa; günümüzde de Veri kaybı gibi sanal dünyada karşılaştığımız bilişim sorunlarına çözümler üretip tekrar yaşanmasını engellemek için önlemler almamız gerekir.